ΑΡΘΡΟ

Η Δημοσιογραφία είναι Λειτούργημα ή Επάγγελμα;

Ο δημοσιογράφος ερευνά και ενημερώνει το κοινωνικό σύνολο για τα σημαντικά γεγονότα που ενδιαφέρουν την κοινή γνώμη, αναλύει τις ειδήσεις, τις σχολιάζει και ψάχνει στο βάθος των πραγμάτων για να αποκαλύψει την αλήθεια. Στηλιτεύει την αυθαιρεσία της εξουσίας, στηρίζει την δημοκρατία, τους θεσμούς, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία, καλλιεργεί και ανεβάζει το πνευματικό επίπεδο της κοινωνίας και παιδαγωγεί ηθικά με το λόγο και τη γραφίδα του. Συμβάλλει στην διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης ενεργοποιώντας την κοινή γνώμη, αφυπνίζει και οξύνει την ευαισθησία της.

Επιπλέον είναι υποχρεωμένος να ενημερώνει αξιόπιστα και αντικειμενικά για τα σημαντικότερα γεγονότα, να τα κρίνει και να τα αναλύει με κριτήριο το γενικό συμφέρον των πολιτών, αλλιώς δεν είναι άξιος να έχει στα χέρια του τη δύναμη και εξουσία της δημοσιότητας.

Ως σημαντικός λοιπόν λειτουργός της ενημέρωσης είναι υποχρεωμένος να σέβεται την μεγάλη ευθύνη που αναλαμβάνει απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και να λειτουργεί ευσυνείδητα σε κάθε περίπτωση. Θα πρέπει να υπάρχει σεβασμός της αυτοτέλειας του δημοσιογράφου και να αμείβεται ικανοποιητικά για να εργάζεται απερίσκεπτα, να μην δελεάζεται από τις σειρήνες και να μην καταντάει δέσμιος των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων και του παρασκηνίου. 

Η εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας συνοψίζεται στο σεβασμό του ανθρώπινου προσώπου, του κοινωνικού συνόλου, και στην υπηρέτηση του γενικού συμφέροντος όλων των πολιτών. Ο δημοσιογράφος δεν είναι πληρωμένος κοντυλοφόρος της εκάστοτε πολιτικής και κομματικής εξουσίας ή των οικονομικών συμφερόντων των λίγων ισχυρών, δεν είναι έμπορος ούτε διαφημιστής. Σεβόμενοι λοιπόν την δημοσιογραφική δεοντολογία μπορούμε να διαφημίζουμε μόνο την δημοσιογραφική εργασία μας και το μέσο ενημέρωσης, ηλεκτρονικό ή έντυπο, στο οποίο εργαζόμαστε.

Ο σεβασμός στον πολίτη και η υπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου είναι το βασικό κριτήριο με το οποίο εργάζεται ο δημοσιογράφος. Απαραίτητα εφόδια του άξιου δημοσιογράφου είναι η βαθιά πνευματική καλλιέργειά, η ευσυνειδησία και το ακέραιο ήθος του.

Είμαστε υποχρεωμένοι να σεβαστούμε τους δασκάλους της μάχιμης δημοσιογραφίας και να διδαχθούμε από το ήθος τους, την πίστη τους στην αλήθεια, στην ελευθερία, στη δημοκρατία, και στην δεοντολογία που διαμόρφωσαν, πληρώνοντας κάποιες φορές βαρύ τίμημα ακόμη και με την ζωή τους σε χαλεπούς και σκοτεινούς καιρούς.  Αν θέλουμε να ασκούμε έγκυρη δημοσιογραφία πρέπει να είμαστε ακριβείς και όχι να επιδιώκουμε τον εντυπωσιασμό με λεκτικά πυροτεχνήματα για να αυξήσουμε πρόσκαιρα το κοινό μας.

Σε μια ευνομούμενη, δημοκρατική Πολιτεία οι δημοσιογράφοι δεν είναι δικαστές για να βγάζουν καταδικαστικές αποφάσεις και να χαρακτηρίζουν προσωπικότητες πολιτών.  Κανείς δεν μπορεί να βγάζει καταδικαστικές αποφάσεις χωρίς αμερόληπτη αποδεικτική διαδικασία, όπως προβλέπεται από τους νόμους, τα αρμόδια δικαστικά όργανα και το θεσμό της δικαιοσύνης.

Δεν είναι δυνατόν σε μια ευνομούμενη Πολιτεία να σπιλώνονται υπολήψεις και να διασύρονται προσωπικότητες με κάποια στοιχεία, μαρτυρίες και πιθανά σενάρια χωρίς βέβαιες αποδείξεις και έγκυρη αποδεικτική δικαστική διερεύνηση. 

Οι δημόσιες κατηγορίες και καταγγελίες χωρίς βέβαιες αποδείξεις αποτελούν συκοφαντίες και όσοι προβάλλουν ή διαδίδουν αναπόδειχτες κατηγορίες είναι συκοφάντες ή συμμετέχουν σε συκοφαντική δυσφήμηση και διασπορά ψευδών ειδήσεων.  Στον σύγχρονο νομικό μας πολιτισμό ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας και κανείς δεν θεωρείται ένοχος μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο από τον αρμόδιο Θεσμό της δικαιοσύνης και τα δικαστικά όργανά της, τους δικαστές στα δικαστήρια. 

Δεν μπορεί λοιπόν ο καθένας να αυτοαναγορεύεται δικαστής, κάνοντας αντιποίηση αρχής, και να βγάζει αποφάσεις, να καταγγέλλει και να καταδικάζει δημόσια χωρίς αδιάσειστες αποδείξεις, τις οποίες η Δικαιοσύνη μπορεί και δικαιούται να κρίνει ως προς την εγκυρότητα τους σε μια Ευνομούμενη Δημοκρατική Πολιτεία.  Ελευθερία δεν σημαίνει πράττω οτιδήποτε θέλω, διότι τότε ένας άνθρωπος μπορεί να σκοτώσει έναν συνάνθρωπό του ισχυριζόμενος ότι ως ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να πράττει ότι θέλει. 

Στη Δημοκρατία ο Νόμος ορίζει την Ελευθερία, γιατί η Ελευθερία χωρίς Νόμο δεν υπάρχει, διαφορετικά θα είχαμε ζούγκλα και φασισμό.

 Δεν νοείται δημοκρατική κοινωνία χωρίς ενεργοποιημένους πολίτες που να ασχολούνται με τα κοινά και να ενδιαφέρονται να βελτιώσουν το επίπεδο διαβίωσης τους με στόχο την οικοδόμηση της κοινωνίας της αλληλεγγύης και δικαιοσύνης.

Σε αυτό το πλαίσιο ο δημοσιογράφος έχει χρέος με αξιόπιστη ενημέρωση να υπηρετεί το κοινωνικό συμφέρον και να ενδιαφέρεται να μεταβάλει τις κοινωνικές συνθήκες και δομές αφού έχει στα χέρια του το όπλο της δημοσιότητας και είναι άξιος να το χρησιμοποιεί αν υπηρετεί το συμφέρων όλων των πολιτών. 

Δημοσιογραφία δεν είναι η σεναριολογία και εικοτολογία χωρίς διασταυρωμένες πληροφορίες με σκοπό τον εντυπωσιασμό του κοινού για να αυξήσουμε του αναγνώστες ή τους τηλεθεατές ασελγώντας απέναντι στην έγκυρη δημοσιογραφία. 

Βεβαίως μπορούμε να κάνουμε εκτιμήσεις όταν υπάρχουν σημαντικά στοιχεία και να βγάζουμε συμπεράσματα, ωστόσο χωρίς διασταυρωμένες έγκυρες πληροφορίες δεν μπορούμε να πλάθουμε εντυπωσιακά ανυπόστατα σενάρια. 

Ο δημοσιογράφος, δεν είναι μικροπωλητής ειδήσεων, είναι η φωνή, τα μάτια και τα αυτιά του κοινωνικού συνόλου, καθώς εκφράζει τα αιτήματα της κοινωνίας και την αγωνία της για το μέλλον σε μια δημοκρατική και πραγματικά ελεύθερη Πολιτεία.  Αν δεν δίνεται η ευκαιρία να ζήσουμε αξιοπρεπώς, δεν είναι καλύτερα να πεθάνουμε αξιοπρεπώς διεκδικώντας την αξιοπρέπειά μας; Αυτό δεν μας δίδαξαν οι πρόγονοί μας με την Εθνικοαπελευθερωτική Επανάσταση του 1821;

Υ.Γ.  Ο δημοσιογράφος δεν είναι απαραίτητο να μην έχει κομματική ταυτότητα και ιδεολογία, ωστόσο είναι υποχρεωμένος να μην βάζει το κομματικό συμφέρον και την ιδεολογία του πάνω από την αλήθεια, "την ελευθερία του πολίτη και ανθρώπου ως Εικόνα του Θεού" και το γενικό κοινωνικό συμφέρων, το συμφέρον  όλων των πολιτών, το οποίο οφείλει να προασπίζεται ως λειτουργός της ενημέρωσης με όλες του τις δυνάμεις.  Με αυτές τις προϋποθέσεις έχει το δικαίωμα ο δημοσιογράφος, όπως όλοι οι πολίτες, να προβάλει τις κομματικές του απόψεις και την ιδεολογία του.

Δυστυχώς είναι χόμπι μερικών ελάχιστων, υποτίθεται μεγαλοδημοσιογράφων, να εξευτελίζουν και να απαξιώνουν το δημοσιογραφικό λειτούργημα υπηρετώντας συγκεκριμένα κάθε φόρα πολιτικοοικονομικά συμφέροντα του εκάστοτε εργοδότη τους, ο οποίος διαπλέκεται με τα κομματικά συμφέροντα που τον εξυπηρετούν καλύτερα στα άνομα σχέδιά του.

 

Ευστάθιος Ι. Μοσχοβίτης

 Δημοσιογράφος

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ  ΜΟΣΧΟΒΙΤΗΣ